शेती ही मानवी संस्कृतीची सुरुवातीपासूनच एक महत्त्वाची पायाभूत सुविधा आहे. शेतीमुळे लोकांना अन्न मिळते, रोजगार निर्माण होते आणि आर्थिक विकास होतो. शेती ही भूकमारी आणि दारिद्र्य दूर करण्याची एक शक्तिशाली संधी देखील आहे.
भूकमारी दूर करण्यासाठी शेती व्यवसायाची भूमिका
जगभरात आजही सुमारे 800 दशलक्ष लोक उपासमारीच्या कक्षेत आहेत. यापैकी बहुतेक लोक ग्रामीण भागात राहतात आणि शेतीवर अवलंबून असतात. शेती व्यवसायातून भूकमारी दूर करण्यासाठी खालील गोष्टी केल्या जाऊ शकतात:
1) उत्पादकता वाढवणे: शेती उत्पादकता वाढवल्याने जास्त लोकांना अन्न उपलब्ध होऊ शकते. यासाठी आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर, सिंचनाचा वापर, आणि जैवविविधता वाढवणे यासारख्या उपाययोजना केल्या जाऊ शकतात.
2) अन्न सुरक्षा वाढवणे: अन्न सुरक्षा वाढवल्याने लोकांना अन्न उपलब्ध राहण्यास मदत होते. यासाठी अन्न साठवण आणि विपणन व्यवस्था मजबूत करणे, आणि अन्न सुरक्षा धोरणे विकसित करणे यासारख्या उपाययोजना केल्या जाऊ शकतात.
3) अन्नाच्या उपलब्धतेवर लक्ष केंद्रित करणे: अन्नाच्या उपलब्धतेवर लक्ष केंद्रित केल्याने भूकमारी दूर होण्यास मदत होते. यासाठी अन्न पुरवठा साखळी मजबूत करणे, आणि अन्न वितरण प्रणाली सुधारणे यासारख्या उपाययोजना केल्या जाऊ शकतात.
दारिद्र्य दूर करण्यासाठी शेती व्यवसायाची भूमिका
शेती व्यवसायातून दारिद्र्य दूर करण्यासाठी खालील गोष्टी केल्या जाऊ शकतात:
1) शेती उत्पन्न वाढवणे: शेती उत्पन्न वाढल्याने शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढते आणि त्यांच्या राहणीमानात सुधारणा होते. यासाठी शेती उत्पादकता वाढवणे, आणि शेती उत्पादनांना चांगला भाव मिळवून देणे यासारख्या उपाययोजना केल्या जाऊ शकतात.
2) शेती व्यवसायाला आधुनिकीकरण करणे: शेती व्यवसायाला आधुनिकीकरण केल्याने शेतकऱ्यांना अधिकाधिक उत्पन्न मिळण्यास मदत होते. यासाठी आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर, आणि शेतीसाठी आवश्यक सुविधांचा विकास यासारख्या उपाययोजना केल्या जाऊ शकतात.
3) शेती व्यवसायाला बाजारपेठेशी जोडणे: शेती व्यवसायाला बाजारपेठेशी जोडल्यास शेतकऱ्यांना त्यांचे उत्पादन चांगल्या भावाने विकण्यास मदत होते. यासाठी शेती उत्पादनांना राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत प्रवेश मिळवून देणे, आणि शेती उत्पादनांच्या विपणनासाठी मदत करणे यासारख्या उपाययोजना केल्या जाऊ शकतात.
शेती व्यवसायातून भूकमारी आणि दारिद्र्य दूर करण्यासाठी सरकार आणि इतर संस्थांनी खालील उपाययोजना केल्या पाहिजेत:
1) शेती क्षेत्रात गुंतवणूक वाढवणे: सरकार आणि इतर संस्थांनी शेती क्षेत्रात गुंतवणूक वाढवून शेती उत्पादकता आणि उत्पन्न वाढवण्यास मदत केली पाहिजे.
2) शेती क्षेत्रात संशोधन आणि विकासाला चालना देणे: सरकार आणि इतर संस्थांनी शेती क्षेत्रात संशोधन आणि विकासाला चालना देऊन शेती उत्पादनांमध्ये सुधारणा करण्यासाठी मदत केली पाहिजे.
3) शेतकऱ्यांना प्रशिक्षण आणि माहिती देणे: सरकार आणि इतर संस्थांनी शेतकऱ्यांना प्रशिक्षण आणि माहिती देऊन त्यांना आधुनिक शेती पद्धती आणि बाजारपेठेबद्दल माहिती दिली पाहिजे.
शेती व्यवसायातून भूकमारी आणि दारिद्र्य दूर करण्यासाठी सरकार आणि इतर संस्थांनी एकत्रितपणे प्रयत्न केले पाहिजेत. शेती व्यवसायात आधुनिकीकरण आणि बाजारपेठेशी जोडणी केल्याने शेतकऱ्यांना अधिकाधिक उत्पन्न मिळण्यास मदत होईल आणि भूकमारी आणि दारिद्र्य दूर होण्यास मदत होईल.
