मायक्रोफायनान्स व्यवसाय सेक्शन 8 कंपनी अंतर्गत संपूर्ण मार्गदर्शक

1. मायक्रोफायनान्स म्हणजे काय?

मायक्रोफायनान्स (Microfinance) म्हणजे लघु आणि गरीब उद्योजक, शेतकरी, आणि महिला बचत गटांसाठी लहान कर्ज सुविधा पुरवणारी वित्तीय सेवा. मोठ्या बँकांमध्ये या गटांना कर्ज मिळणे कठीण असल्यामुळे मायक्रोफायनान्स कंपन्या त्यांना कमी व्याजदरावर आणि सोप्या अटींवर कर्ज देतात.

सेक्शन 8 कंपनी अंतर्गत मायक्रोफायनान्स म्हणजे काय?

भारतीय कंपनी अधिनियम 2013 अंतर्गत सेक्शन 8 कंपनी ही एक नॉन-प्रॉफिट संस्था असते, जी सामाजिक आणि आर्थिक विकासाच्या उद्देशाने स्थापन केली जाते. मायक्रोफायनान्ससाठी सेक्शन 8 कंपनी स्थापन केल्यास ती गरीब आणि दुर्बल घटकांसाठी आर्थिक मदत पुरवण्यास सक्षम होते आणि सरकारकडून कर सवलती मिळवू शकते.

2. सेक्शन 8 कंपनी अंतर्गत मायक्रोफायनान्स व्यवसाय सुरू करण्याची प्रक्रिया

अ) सेक्शन 8 कंपनी नोंदणी प्रक्रिया

✅ व्यवसाय मॉडेल आणि उद्देश ठरवा: सामाजिक उपक्रम म्हणून मायक्रोफायनान्स सेवा देण्याचा उद्देश स्पष्ट करा.

✅ RBI व NBFC परवाने : सेक्शन 8 कंपनी अंतर्गत मायक्रोफायनान्स व्यवसायासाठी RBI परवानगीची आवश्यक्ता नाही .

✅ DSC आणि DIN मिळवा: संचालकांसाठी डिजिटल स्वाक्षरी (DSC) आणि डायरेक्टर आयडेंटिफिकेशन नंबर (DIN) घ्या.

✅ INC-12 फॉर्म भरून नोंदणी करा: MCA (Ministry of Corporate Affairs) कडून सेक्शन 8 परवाना घ्या.

✅ NGO म्हणून CSR फंडिंग मिळवा: मोठ्या कंपन्यांकडून आर्थिक सहाय्य मिळवण्यासाठी CSR (Corporate Social Responsibility) फंडिंग वापरा.

ब) मायक्रोफायनान्स सेवा आणि उत्पादने

🔹 गट कर्ज (Group Loans): महिला बचत गटांसाठी सामूहिक हमीवर कर्ज.

🔹 वैयक्तिक कर्ज (Individual Loans): लघु उद्योजक आणि MSME साठी.

🔹 शेती कर्ज (Agriculture Micro Loans): शेतकऱ्यांसाठी पीक कर्ज आणि कृषि उपकरणांसाठी वित्तीय सहाय्य.

🔹 महिला सक्षमीकरण कर्ज: महिला उद्योजक आणि स्वयंरोजगारासाठी कमी व्याजदराचे कर्ज.

🔹 शिक्षण आणि वैद्यकीय कर्ज: गरीब कुटुंबांसाठी शिक्षण आणि आरोग्य खर्चासाठी.

क) भांडवल उभारणी आणि वित्त स्रोत

💰 CSR (Corporate Social Responsibility) फंडिंग: मोठ्या कंपन्यांकडून निधी उभारणे.

💰 सरकारी योजना आणि अनुदाने: NABARD, Mudra Yojana, आणि PMEGP योजनांचा लाभ.

💰 Donations आणि Grants: सामाजिक संस्थांकडून अनुदाने मिळवणे.

💰 Impact Investors आणि NGOs: सामाजिक प्रभाव करणाऱ्या गुंतवणूकदारांकडून निधी उभारणे.

💰 बँक आणि NBFC भागीदारी: मोठ्या वित्तीय संस्थांसोबत भागीदारी करून निधी मिळवणे.

3. मायक्रोफायनान्स व्यवसायाचे फायदे

✅ सामाजिक प्रभाव: गरजू लोकांना लहान कर्ज उपलब्ध करून स्वावलंबी बनवता येते.

✅ करसवलती: सेक्शन 8 कंपनीला 80G आणि 12A अंतर्गत करसवलत मिळते.

✅ CSR निधी संधी: मोठ्या कंपन्यांकडून सामाजिक प्रकल्पांसाठी आर्थिक सहाय्य मिळते.

✅ शासनमान्यता आणि विश्वासार्हता: सेक्शन 8 कंपनी असल्याने ग्राहक आणि गुंतवणूकदारांचा विश्वास वाढतो.



4. जोखीम आणि आव्हाने

⚠ कर्ज परतफेड जोखीम (Loan Default Risk): बरेच कर्जदार लोन परत करू शकत नाहीत.

⚠ परवाना आणि कायदेशीर नियम: RBI आणि SEBI च्या नियमांचे पालन करणे आवश्यक आहे.

⚠ मर्यादित नफा: सेक्शन 8 कंपनी म्हणून व्यवसाय करीत असल्याने मोठा नफा घेता येत नाही.

⚠ ग्रामीण भागात वित्तीय साक्षरतेचा अभाव: लोकांना डिजिटल बँकिंग आणि क्रेडिट व्यवस्थापन शिकवावे लागते.

✅ जोखीम कमी करण्यासाठी उपाय:

गट हमी मॉडेल (Group Guarantee Model): बचत गट प्रणाली वापरून परतफेड निश्चित करणे.

स्मार्ट क्रेडिट स्कोअरिंग: कर्जदारांचे उत्पन्न आणि आर्थिक स्थितीचे विश्लेषण करणे.

सतत प्रशिक्षण आणि मदत: कर्जदारांना व्यवसाय आणि आर्थिक साक्षरतेवर प्रशिक्षण देणे.

5. मार्केटिंग आणि विस्तार धोरण

🚀 महिला स्वयं-सहायता गट आणि ग्रामीण उद्योजकांना जोडणे.

🚀 NGO आणि ग्रामपंचायतींशी भागीदारी.

🚀 सोशल मीडिया आणि WhatsApp मार्केटिंगद्वारे ग्रामीण लोकांपर्यंत पोहोच.

🚀 बँका आणि NBFC भागीदारी करून अधिक निधी उभारणे.

🚀 सरकारी योजना आणि CSR निधीचा वापर करून नवीन प्रकल्प सुरू करणे.

6. भविष्यातील संधी आणि विस्तार योजना

📈 डिजिटल मायक्रोफायनान्स: ग्रामीण भागात डिजिटल लेंडिंग आणि UPI व्यवहार वाढवणे.

📈 AI-आधारित कर्ज मंजुरी प्रणाली: क्रेडिट स्कोअरिंग सुधारण्यासाठी नवीन तंत्रज्ञान वापरणे.

📈 महिला आणि MSME समर्थन: महिला उद्योजकांसाठी विशेष आर्थिक सेवा देणे.

📈 कृषी वित्त आणि हरित मायक्रोफायनान्स: शेतकरी आणि पर्यावरणपूरक व्यवसायांना मदत करणे.

मायक्रोफायनान्स हा भारतातील आर्थिक समावेशनासाठी (Financial Inclusion) एक प्रभावी उपाय आहे. जर तुम्ही सेक्शन 8 कंपनी अंतर्गत मायक्रोफायनान्स व्यवसाय सुरू केला, तर तुम्ही सामाजिक आणि आर्थिक विकासामध्ये मोठे योगदान देऊ शकता.

✅ सामाजिक उपक्रम म्हणून मायक्रोफायनान्स व्यवसाय करा.

✅ RBI आणि सरकारी योजनांचा लाभ घ्या.

✅ CSR आणि NGO भागीदारीद्वारे निधी उभारा.

✅ ग्रामीण आणि दुर्बल घटकांना स्वावलंबी बनवा.

🚀 सेक्शन 8 मायक्रोफायनान्स कंपनी सुरू करून आर्थिक समतोल साधण्यास मदत करा! 💰🌱

Digital Lending Platform व्यवसाय विषयी आपले काय मत आहे आम्हाला नक्की कळवा .

आणि जर तुम्हालाही सेक्शन 8 मायक्रोफायनान्स व्यवसाय सुरु करायचा असल्यास किंवा अधिक माहिती हवी असल्यास आमच्या बिजनेस डॉक्टर सोबत बोला .